Şirket sahipleri sıklıkla halka arz nedir? Konusundan araştırma yaparlar. Halka arz şirketlere fon sağlarken, yatırımcıların da güvenli ortamda şirket hisselerinden fayda sağlayarak güvenli yatırım gerçekleştirilmesine olanak sağlar. Şirketler hisselerinin bir bölümünü halka arz ederek, piyasadan sağladıkları fonlarla daha fazla yatırım gerçekleştirme olanağı bulurlar.
Şirketin aldığı kararlar doğru yönde olması durumunda, buna paralel olarak da halka arz edilen hisse değerlerinde artışlar görülür. Bundan fayda sağlayan yatırımcılar da ellerinde bulundurdukları hisse senetlerine bağlı olarak önemli oranda kazanç sağlayabilirler.
Halka Arz Şartları Nelerdir?
Şirketlerin hisse senetlerini halka arz edebilmeleri için, öncelikle bu yönde almış oldukları kararları uygun yöntemleri kullanarak SPK’ya başvuruda bulunmaları gerekir. Şirketin koşulları öncelikle SPK tarafından incelenir ve sonucunda şirketlere geri döşün sağlanır.
Halka arz şartlarının oluşması için;
- Şirketlerin yetkili organları tarafından bu yönde alınmış bir kararın var olması,
- SPK tarafından başvurunun olumlu değerlendirilmesi,
- Bu işler için uygun koşulları bulunan aracı kurumlarla anlaşma sağlanması,
- Şirketin Borsa İstanbul’a başvuru gerçekleştirmesi,
Gibi işlemlerin yerine getirilmesi gerekir. Başvurular SPK, Borsa İstanbul ve aracı kurum tarafından titizlikle incelenerek, şirketin durumu uygun görülmesi durumunda, belirlenen oranda hisseleri halka arz edilir.
Halka Arz Süreci Nasıl Gerçekleşir?
Halka arz süreci öncelikle şirketin karar alma organları açısından ele alınır. Bu süreçte şirkeler halka arzın şirkete sağlayacağı faydaları veya zararları ortaya koymalı ve buna göre karar vermelidirler. Uygun koşullar sağlandığında halka arz sayesinde sağlanan harici fonlar, şirketin büyümesinde, daha farklı alanlarda yatırım gerçekleştirilmesine ve tanınırlığına katkılar sağlar.
Olumlu kararlar verilebilmesi için, öncelikle fonlanan harici gelirin, hangi faaliyet alanlarında kullanılacağı hususunun ortaya konulması gerekir. Aracı kuruma başvuru yapılması, şirketin mali durumunun bağımsız kurum denetimine açık konuma gelmesine neden olur.
Ancak şirketler buna rağmen faaliyet kararlarını kendi başlarına alırlar. Halka arzın her süreci SPK ve Borsa İstanbul tarafından denetlenir. Borsa İstanbul ve SPK onayından sonra şirket tarafında halka arz izah namesi ve sirküleri yayınlanır ve daha önce belirlenen tarihlerde şirketin hisseleri Borsa İstanbul’da satışa açık hale gelir.
Halka Arz Ne Kadar Sürede Gerçekleşir?
Halka arz işlemleri Borsa İstanbul ve SPK’ya başvuru ile başlar. İlgili kurumlar tarafından öncelikle şirketin uygunluğu, faaliyetleri, yapısal örgütü gibi birçok durumu incelenir. Neticede ilgili kurumlar, başvuru sahibine olumlu veya gerekçeleri ile olumsuz cevap verecektir.
Şirketin durumuna, başvuruların yoğunluğuna göre başvuruların sonuçlandırılması belirli bir süreye ihtiyaç duyar. Başvuru değerlendirmesi gerçekleştikten sonrada bir takım prosedürlerin gerçekleştirilmesi gerekir. Başvuruların niteliğine göre süre değişiklik gösterse de, sürecin tamamlanması ve hisse senetlerinin halka arza bakımından satışa hazır konuma gelmesi ortalama 6 ile 18 ay gibi bir süreye ihtiyaç duyar.
Halka Arz Yöntemleri
Halka arz müzayede veya borsa yöntemi ile satış, fiyat aralıklı veya sabit fiyatla talep toplama yöntemleri ile gerçekleştirilebilir. Talep toplama yaygın olarak fiyat aralığı ile talep toplama şeklinde gerçekleşir. Bu yöntemde halka arz edilen hisseler için belirli fiyat aralığı belirlenir. Yatırımcılar bu fiyat aralığında hisse senetlerine teklif verir. Sabit fiyatla talep toplama işleminde, talepler firmalar tarafından sağlanır ve aracı kurumun değerlendirmesine tabidir.